Czy znasz swoje wartości? Czy wiesz, czym kierujesz się w życiu, podejmując decyzje? Czy wiesz, co jest dla Ciebie naprawdę ważne?
Jeżeli odpowiedź na któreś z powyższych pytań brzmi „nie”, to najwyższy czas to zmienić. Dlaczego? Ponieważ wartości są jak drogowskazy, które wskazują Ci drogę do celu. Jeśli idziesz przez życie bez wyznaczonych wartości, to tak jakbyś szedł drogą bez określonego celu. Niby zmierzasz do przodu, ale w kontekście Twojego celu nie przybliżasz się do niego. Wartości pokazują nam drogę, którą w głębi siebie pragniemy podążać. Uświadamiają, co jest dla nas ważne i czego tak naprawdę pragniemy w życiu.
Dlatego dzisiaj wyznaczysz swoje wartości.
Paradoks wartości
To niesamowite, jak często podejmujemy w życiu decyzje, których w rzeczywistości wcale nie chcemy podejmować. Wybieramy szkołę wyższą o specjalizacji, w której wcale nie chcemy się kształcić. Poświęcamy się i rozwijamy w pracy, której tak naprawdę nie lubimy. Czas wolny spędzamy przed telewizorem, kiedy w głębi duszy pragniemy realizować swoją pasję. To tylko przykłady złych wyborów często dokonywanych w wyniku braku hierarchii wartości w życiu.
Dzieje się tak, ponieważ często tylko się nam wydaje, że czegoś pragniemy. Kiedy przyjrzymy się temu lepiej, może się okazać, że tylko maskujemy swoje prawdziwe pragnienia. Niejednokrotnie widać to na przykładzie osób nadmiernie poświęcających się pracy. Większość czasu w ciągu dnia przeznaczają one na aktywność zawodową – ponieważ daje im to jakąś wartość, na przykład poczucie bezpieczeństwa lub samorealizacji – ale tak naprawdę ich największym marzeniem może się okazać doświadczenie miłości lub założenie rodziny. Paradoks wartości w skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do kryzysu egzystencjalnego, o czym pisałem więcej w artykule na ten temat.
Nasze głęboko zakorzenione nawyki myślowe i przekonania mogą skutecznie maskować to, co naprawdę się dla nas liczy, i to w taki sposób, że nawet nie zdajemy sobie z tego sprawy.
Możemy tym samym przez całe życie podążać w kierunku, w którym nie chcemy podążać. Dlatego im wcześniej zdefiniujemy sobie to, co jest dla nas naprawdę ważne, tym szybciej wejdziemy na właściwą drogę. Hierarchia wartości pomaga w tym przypadku ustalić, co naprawdę się dla Ciebie liczy, a kiedy już to zrobisz, możesz określić swoje cele i postanowienia, aby móc podążać drogą swoich prawdziwych pragnień i je realizować.
Wartości są także jednym ze sposobów na wzbudzenie w sobie silnej, trwałej motywacji, co pozwala radzić sobie także ze stanem, w którym nic nam się nie chce oraz z prokrastynacją, czyli nawykowym odkładaniem na później. Jeżeli dotyczy Cię problem prokrastynacji, zapraszam Cię serdecznie do mojego osobnego artykułu, który w całości poświęciłem temu zagadnieniu.
Określ swoje wartości
Określenie hierarchii wartości wbrew pozorom wcale nie jest prostym zadaniem. Dlatego pomogę Ci w jego realizacji pewnym ciekawym ćwiczeniem. Przygotowałem specjalnie dla Ciebie listę 90 różnych wartości, związanych z poszczególnymi obszarami naszego życia. Przyjrzyj im się teraz.
Ustal swoją własną hierarchię wartości
W tym ćwiczeniu chodzi o to, abyś stopniowo wykreślał wartości od tych najmniej dla Ciebie istotnych do najważniejszych. Ostatecznie powinno ich zostać 8. Dlaczego akurat tyle? Oczywiście możesz pozostawić ich więcej lub mniej, ale z moich obserwacji z pracy z pacjentami wynika, że 8 wartości na liście to uniwersalna liczba dla większości osób.
Zanim zaczniesz ustalanie hierarchii, muszę Cię uprzedzić. To ćwiczenie dla niektórych okazuje się piekielnie trudne. Z czasem, kiedy zaczniesz wykreślać kolejne wartości, dojdziesz do momentu, w którym będziesz musiał wybrać pomiędzy dwiema – tymi równie ważnymi. W takim wypadku warto się zastanowić, czy jedna z nich nie wynika z drugiej (na przykład miłość może być bodźcem do założenia rodziny, więc ta pierwsza może być dla wielu osób ważniejsza) albo która sytuacja związana z daną wartością będzie dla Ciebie istotniejsza. W danym momencie masz do wyboru na przykład wyjście z rodziną na spacer albo realizowanie swojej misji poprzez pomoc charytatywną dla bezdomnych – co wybierzesz?
Pamiętaj też, że wykreślenie konkretnej wartości wcale nie oznacza, że nie jest ona dla Ciebie ważna – oznacza to wyłącznie tyle, że inne są ważniejsze.
Jeżeli napotkasz jakieś trudności w wykonywaniu tego ćwiczenia, napisz do mnie w wiadomości prywatnej albo w komentarzu poniżej, a pomogę Ci. 😉
Gotowy? No to do dzieła. Oto pełna lista zadań dla Ciebie.
Ćwiczenie (ok. 30 min).
- Zapisz na kartce wszystkie wartości w taki sam sposób, w jakim ja to zrobiłem powyżej. Możesz też zapisać ten obrazek i wydrukować go albo otworzyć w jakimś programie graficznym, aby mieć możliwość jego edycji.
- Zaczynamy ćwiczenie. Wykreśl 15 wartości, które czujesz, że są dla Ciebie obecnie najmniej ważne (powinno ich zostać 75).
- Wykreśl kolejne 15 (powinno ich zostać 60).
- Znowu wykreśl 15 (powinno ich zostać 45).
- Po raz ostatni wykreśl kolejne 15 wartości (powinno ich zostać 30).
- Teraz zrób sobie krótką przerwę od ćwiczenia i zajmij się przez 5-10 minut czymś innym. Wyjdź na spacer, pooddychaj świeżym powietrzem albo rozprostuj kości i napij się wody. Chodzi o to, aby dać mózgowi przez chwilę odpocząć, ponieważ ćwiczenie zaczyna robić się coraz trudniejsze i wymaga coraz większego skupienia.
- Wróć do ćwiczenia. Wykreśl kolejne 10 wartości. Powinno ich zostać 20.
- Skreśl kolejne 5. Powinno ich zostać 15.
- Wykreśl jeszcze 4. Powinno ich zostać 11.
- I skreśl ostatnie 3. To najtrudniejsza część ćwiczenia, ponieważ teraz musisz wybrać między swoimi najważniejszymi wartościami, ale zrób to. Wtedy to ćwiczenie przyniesie zamierzony efekt. Powinno ostatecznie zostać Ci 8 wartości.
- Zwróć teraz uwagę na swoje odczucia po tym ćwiczeniu. Zastanów się, co czujesz, patrząc na najważniejsze dla Ciebie życiowe wartości. Pomyśl, w jakim stopniu realizujesz je w tej chwili. Co możesz zrobić, aby lepiej o nie zadbać?
- Przepisz je na małą karteczkę i noś ją zawsze przy sobie, na przykład w portfelu. Przypominaj sobie o nich regularnie.
Podobało Ci się to ćwiczenie? Było dla Ciebie trudne? Gratuluję, bo właśnie udało Ci się stworzyć swoją własną listę wartości, którymi z głębi serca pragniesz się kierować w życiu. Teraz ich świadome realizowanie pozwoli Ci podążać w kierunku, który jest dla Ciebie ważny. To jednak nie koniec naszej zabawy z wartościami. 😉
Ćwiczenie, które wykonałeś, w zupełności wystarcza, jednak mam dla Ciebie jeszcze jedno, dodatkowe ćwiczenie, które pomoże Ci zrobić kolejny krok naprzód i określić konkretne cele, dzięki którym możesz osiągnąć większą satysfakcję z każdej z wyznaczonych wartości.
Zastanów się nad każdą swoją wartością z osobna i zadaj sobie na jej temat poniższe pytania.
- W jakim stopniu (w skali od 1 do 10) wartość X jest dla mnie ważna?
- W jakim stopniu (na przykład Miłość 7, Rozwój osobisty 4 i tak dalej) realizuję ją teraz?
- Co mi w tym pomoże? Co muszę zrobić, aby osiągnąć zamierzony poziom?
- Co pomoże mi ją realizować? Jaki będzie mój pierwszy krok? Wyznacz sobie 1 cel, który pomoże Ci ją rozwinąć.
Czy wartości się zmieniają?
To ważne i często zadawane pytanie w związku z tym ćwiczeniem, dlatego napiszę Ci, co ja sądzę na ten temat. Czy wartości mogą się z czasem zmienić, czy zostają wciąż takie same przez całe nasze życie?
Otóż wartości mogą się z czasem zmieniać, i jest to całkowicie normalne. Na różnych etapach życia mamy różne priorytety i potrzeby, które wpływają na nasze decyzje i zachowania. Dlatego dzisiaj, kiedy robisz to ćwiczenie, może się okazać, że samorealizacja jest dla Ciebie bardzo ważna, ale kiedy wykonasz je za 2 lata, wartość ta może w dużym stopniu stracić na znaczeniu.
Czasami jakieś doświadczenie wpłynie na Ciebie w tak istotny sposób, że zaczniesz dzięki niemu zupełnie inaczej postrzegać pewne wartości. Dla niektórych osób na przykład poważna choroba jest doświadczeniem, które otwiera im oczy na najważniejsze aspekty ich życia. I jest to całkowicie normalne, ponieważ osobowość to proces. W dodatku taki, który trwa przez całe nasze życie.
Dlatego warto wracać do tego ćwiczenia co jakiś czas, na przykład co pół roku. Sam wykonuję je w każdej przerwie świąteczno-noworocznej, bo wtedy planuję też cele na kolejny rok. Wykonuj to ćwiczenie regularnie, aby mieć pewność, że podążasz i rozwijasz się w kierunku, którego naprawdę pragniesz. Pamiętaj, że im wcześniej zdasz sobie z tego sprawę, tym będziesz bliżej spełnienia swoich wewnętrznych, głęboko zakorzenionych pragnień. Zapraszam Cię również do ćwiczenia Koło życia – Zadbaj o równowagę w życiu, które można świetnie połączyć z dzisiejszym ćwiczeniem.
Napisz mi w komentarzu poniżej, jakie wyciągnąłeś wnioski po tym ćwiczeniu. Podziel się również informacją, które wartości dla Ciebie są najważniejsze.
Nazywam się Dawid Haracz i jestem psychologiem o specjalności klinicznej. Jestem autorem tego bloga, który zrodził się z pasji do psychologii, rozwoju osobistego i przede wszystkim – do człowieka. Dzielę się tutaj nie tylko wiedzą, ale także technikami, narzędziami i sposobami rozwiązywania codziennych problemów oraz podnoszenia jakości życia, ponieważ wierzę, że największą wartością psychologii jest to, że potrafi ona zmieniać nasze życie na lepsze.
Jeżeli ten artykuł Ci się spodobał, to będzie mi bardzo miło, jeżeli zostawisz po sobie komentarz. Zapraszam Cię również do sprawdzenia spisu treści oraz śledzenia mnie w mediach społecznościowych, gdzie dzieje się naprawdę dużo. 😉
Bardzo proszę, Piotrze! 😉
Wszystkiego dobrego,
Dawid
Dziękuję, to było bardzo pomocne ćwiczenie. Wszystkiego dobrego!
Marta,
Oczywiście. Jeżeli sprawy te są dla Ciebie ważne, to tym bardziej tak.
Pozdrawiam,
Dawid
Czy może to znaczyć, że mam nadzieję na jakieś zmiany w pewnych sprawach (na które są może małe szanse) niż pogodzić się z tym co jest?
Marta,
Zależy, jak rozumiesz nadzieję. Dla mnie na przykład nadzieja związana jest z optymizmem, więc ja skupiłbym się na rozwoju optymizmu. Natomiast każdy ma prawo rozumieć daną wartość inaczej, więc warto się zastanowić, czym dla Ciebie jest nadzieja i jak Ty możesz ją realizować.
Dawid
Po wykreślance znalazłam (zaraz po zdrowiu i rodzinie) słowo nadzieja, jak to zinterpretowac i jak realizować?
Nina,
Bardzo się cieszę z Twoich odczuć. Tak, zdecydowanie warto wracać do tego ćwiczenia.
Dawid
Już kiedyś robiłam to ćwiczenie i faktycznie niektóre wartości się zmieniły, a wtedy myślałam, że na zawsze będą dla mnie najważniejsze. Miło było powrócić do tego ćwiczenia, mimo, że było trudne. Lepiej się poczułam, teraz jest mi o wiele lżej, spokojniej. Otworzyło mi oczy na nowo.
Monika, bardzo proszę. 😉
Dawid
Dzień dobry,
ślicznie dziękuję za listę wartości – właśnie jej poszukiwałam 🙂
Wielak radość!
Cześć Robert,
Dziękuję za komentarz i bardzo się cieszę z Twoich odczuć. Trzymam kciuki, aby te decyzje były teraz prostsze 🙂 Zapraszam też do innych ćwiczeń i artykułów.
Pozdrawiam,
Dawid
Witam
Mega ćwiczenie bardzo trudne ale jak człowiek sobie kilka aspektów uświadomi to zaczyna inaczej podchodzić do życia. Jak to ktoś kiedyś powiedział kiedy wartości są jasne decyzję są proste.
Mocno potrzebowałem tego ćwiczenia
pozdrawiam
Robert Narożyński
Sylwia,
Wartości służą ustaleniu swoich priorytetów, są pewnego rodzaju drogowskazem, który ma wskazać nam kierunek działania i tak powinny być postrzegane. Czasem w sytuacjach kryzysowych, faktycznie wychodzi, co jest dla nas najważniejsze, ale myślę, że dużo zależy od rodzaju kryzysu. Zdarzają się bowiem sytuacje, w których wartości schodzą na dalszy plan, a włączają się mechanizmy obronne psychiki, które mają za zadanie poradzić sobie z kryzysem, ponieważ w danym momencie, właśnie to jest dla organizmu najważniejsze. Kiedy poradzimy sobie z nim, umysł znowu ma przestrzeń na poświęcenie się wartościom.
Pewnie nie zadowoli Cię moja odpowiedź, ale nie odpowiem Ci na pytanie, czy można podążać za wartościami, które wybrałaś 🙂 Tego ćwiczenia nie da się wykonać niewłaściwie. Każda wartość jest ważna i to, że wybrałaś takie, nie oznacza, że inne są nieważne. Jeśli tak Ci wyszło w ćwiczeniu i czujesz, że wartości te są z Tobą zgodne, to najprawdopodobniej są właściwe.
Dawid
Panie Dawidzie,
Spotkałam się z twierdzeniem, ze prawdziwe wartosci wychodza na jaw, gdy mamy sytuacje kryzysowa, kiedy musimy dokonac wyboru. Jak to jest kiedy mamy wybrane te 8, a nagle okazuje sie, ze wartosci nie uwzglednione na liscie sa wazne, albo powinny byc uwzglednione, chodz ja na liście ich nie chce. Np u mnie puka do listy poczucie obowiazku i bezpieczenstwo, ktore wyszlo dzisiaj.
Czy uwaza pan, ze mozna podazac za lista cech i wartosci, ktore wybrala. CZy jednak cos pozmieniać.
P.s dziekuje za poprzednia wiadomosc.
Cześć Sylwia,
Odpowiadając na Twoje pytanie, daną wartość możesz interpretować, jak tylko zechcesz. Jeśli czujesz potrzebę przyrównania pewności siebie do zaufania, to jak najbardziej zrób to, tym bardziej, że pewność siebie wynika z zaufania do siebie.
Gratuluję wykonania ćwiczenia 🙂
Dawid
Moja 8
1.Rodzina.
2.Zdrowie, sprawność fizyczna.
3.Samoswiadomosc.
4.Pogoda ducha, optymizm.
5.Pewnosc siebie, zaufanie.
6.Lojalnosc.
7.Zadowolenie z życia.
8.Śmiech,radość,
Cześć, dołożyłam jeszcze od siebie wartości takie jak, Siła, sympatycznosc, sprawność fizyczna, oddanie, pewność siebie. Co ciekawe wybrałam 8, a teraz okazuje się, że coś mi zgrzytnęło jak zaczęłam to czytac. I muszę zastanowić się ponownie. Czy zaufanie to może być pewność siebie?
Aneta, lepiej późno, niż wcale. Niestety, większość osób nigdy nie definiuje swoich wartości, dlatego tym bardziej gratuluję!
Dawid
Szkoda, że nie znalazłam tego ćwiczenia wcześniej. Również dziękuje, że mogłam na nowo ustalić moją nową listę wartości!
Bartłomieju, dziękuję za podzielenie się swoimi odczuciami. Każda z Twoich wartości jest piękna i ważna również dla mnie 🙂
Co do wyboru pomiędzy Rodziną, a Rozwojem, zgadza się, że czasem jest to bardzo trudne. Proponuję spojrzeć na to z tej strony: Czy jeżeli poświęcę się rozwojowi, to będę lepszym człowiekiem również dla mojej rodziny? Czy może jeżeli poświęcę się rodzinie, to będę miał więcej motywacji i energii do własnego rozwoju? Jeżeli obydwa powody Cię przekonują, to który z nich bardziej?
Możesz również spojrzeć na to przez pryzmat konkretnej sytuacji: Jeżeli miałbym do wyboru wybrać się na rodzinną uroczystość albo uczestniczyć w szkoleniu, o interesującej mnie tematyce, to co wybiorę?
To oczywiście tylko przykłady 😉
Pozdrawiam również,
Dawid
To cholernie trudne wybrać pomiędzy Rodziną a Rozwojem. Moje wartości to:
Duchowość
Rozwój
Miłość
Szczerość
Odwaga
Wolność
Pasja
Zdrowie
W bardzo ciekawe miejsca zabiera to ćwiczenie, ale mam nadzieję że będzie pomocne w kreowaniu swojej osoby.
Pozdrawiam 😉
Cześć Beata,
To zadanie potrafi być naprawdę trudne oraz czasochłonne, ale jak sama widzisz, warte włożonej pracy 🙂 Bardzo się cieszę z Twoich odczuć i wartości, które Ci dało to ćwiczenie.
Wszystkiego dobrego,
Dawid
Wykreślanie wartości było bardzo emocjonujące. Pierwsze 30,nie sprawiło trudności. Potem już trudniej i trudniej. Zmęczyłam się tym zadaniem, jednakże wiele mi wyjaśniło i usystematyzowało. Pierwszy raz dokonałam tego typu procesu hierarcizacji moich wartości.
Z wyrazami Wdzięcznosci,
Beata
Agnes, cieszę się bardzo. Masz piękne wartości, pielęgnuj je teraz całym sercem 🙂
Wszystkiego dobrego!
Świetne ćwiczenie, mega wartosc !
Pierwszy raz mialam okazje to zrobic I przeanalizowac to aktualnie jest dla mnie wartoscia I priorytetem.
Pomimo ze niektore nie sa spelniane na 10 pkt to gleboko pragne aby sir tak stalo.
Moje wartosci to
Zdrowie wdziecznosc pokora rozwoj milosc odwaga konsekwencja pasja
Dzieki !!
Zycie swiadomie jest o wiele bardziej proste 🙂
Proszę, Aga 🙂 Cieszę się, że znalazłaś w nim wartość.
Bardzo wartościowe ćwiczenie, dzięki! 🙂
Cześć Edyta 🙂 Niektóre wartości są na pierwszy rzut oka bliźniaczo podobne, czasem wręcz identyczne, ale mogą oznaczać coś zupełnie innego. Na przykład być autentycznym może oznaczać być sobą i pozostać w zgodzie ze swoimi wartościami, niezależnie od sytuacji, a być wiarygodnym może oznaczać bycie postrzeganym, jako osoba godna zaufania (np. ja tak interpretuję te wartości).
Stąd polecam zastanowić się – Jak ja interpretuję wartość x? Co ona dla mnie oznacza? Następnie możesz wyobrazić sobie sytuację, w której spełniasz dwie wartości, które porównujesz i zastanowić się – Która sytuacja jest dla mnie ważniejsza? Na podstawie podanych przez Ciebie wartości – np. ja prowadzę bloga i chcę pokazać prawdziwego siebie, takiego jakim jestem (autentyczność), ale chciałbym też, aby Czytelnicy mi ufali (wiarygodność). W tym wypadku zdecydowanie jest dla mnie ważniejsza autentyczność, bo jeśli jestem autentycznym i pokazuję siebie takiego, jakim naprawdę jestem, to zaufanie ludzi też się pojawi. Więc może być tak, że jedna wartość wynika też z drugiej. Mam nadzieję, że pomogłem 🙂
Witam, wykonuje ćwiczenie z hierarchii wartości, mam problem z wyborem. Czy są pytania naprowadzające do wartości? Mam wrażenie że niektóre pokrywają się np. Autentyczność i wiarygodność..