Czy znasz swoje wartości? Czy wiesz, czym kierujesz się w życiu, podejmując decyzje? Czy wiesz, co jest dla Ciebie naprawdę ważne?
Jeżeli odpowiedź na któreś z powyższych pytań brzmi „nie”, to najwyższy czas to zmienić. Dlaczego? Ponieważ wartości są jak drogowskazy, które wskazują Ci drogę do celu. Jeżeli idziesz przez życie bez wyznaczonych wartości, to tak jakby iść drogą bez określonego celu. Idziesz przed siebie, ale sam do końca nie wiesz w jakim kierunku. Pokazują Ci one drogę, którą w głębi siebie pragniesz podążać. Uświadamiają Ci, co jest dla Ciebie ważne i czego tak naprawdę pragniesz w życiu.
Paradoks wartości
To niesamowite, jak często podejmujemy w życiu decyzje, których tak naprawdę wcale nie chcemy podejmować. Wybieramy szkołę wyższą o profilu, w którym tak naprawdę wcale nie chcemy się kształcić. Poświęcamy się i rozwijamy w pracy, której tak naprawdę nie lubimy. Czas wolny spędzamy przed telewizorem, kiedy w głębi duszy pragniemy podróżować. To tylko przykłady złych wyborów często kierowanych brakiem hierarchii wartości w swoim życiu.
Dzieje się tak, ponieważ często tylko wydaje nam się, że czegoś pragniemy. Kiedy przyjrzymy się temu lepiej, może okazać się, że tylko maskujemy swoje prawdziwe pragnienia. Często widać to na przykładzie osób nadmiernie poświęcających się pracy. Takie osoby większość czasu w ciągu dnia przeznaczają na pracę (ponieważ daje im to jakąś wartość, np. poczucie bezpieczeństwa lub samorealizację), ale tak naprawdę ich największym marzeniem może okazać się poznanie miłości lub założenie rodziny, z czego same nawet mogą nie zdawać sobie do końca sprawy. Paradoks wartości w skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do kryzysu egzystencjalnego, o czym pisałem więcej w artykule na ten temat.
Nasze głęboko zakorzenione nawyki myślowe i przekonania mogą skutecznie maskować to, co naprawdę się dla nas liczy i to w taki sposób, że nie zdajemy sobie nawet z tego sprawy.
Możemy w ten sposób nawet przez całe życie podążać w kierunku, którego tak naprawdę nie pragniemy. Dlatego im wcześniej zdefiniujemy sobie to, co jest dla nas naprawdę ważne, tym szybciej wejdziemy na właściwą drogę. Hierarchia wartości pomaga w tym wypadku ustalić, co naprawdę się dla Ciebie liczy, a kiedy już to ustalisz, możesz określić swoje cele i postanowienia w taki sposób, aby podążać drogą swoich prawdziwych pragnień i to w ich kierunku się realizować.
Wartości są także jednym ze sposobów na wzbudzenie w sobie silnej, trwałej motywacji, co pozwala radzić sobie także ze stanem, w którym nic nam się nie chce oraz z prokrastynacją, czyli nawykowym odwlekaniem na później. Jeżeli problem prokrastynacji dotyczy Ciebie, zapraszam Cię serdecznie do mojego osobnego artykułu, który w całości poświęciłem temu zagadnieniu.
Określ swoje wartości
Określenie hierarchii wartości wbrew pozorom wcale nie jest takim prostym zadaniem. Dlatego pomogę Ci w tym pewnym ciekawym ćwiczeniem. Przygotowałem dla Ciebie listę 90 różnych wartości, związanych z poszczególnymi obszarami Twojego życia. Przyjrzyj im się teraz.
Ustal swoją własną hierarchię wartości
W powyższym ćwiczeniu chodzi o to, aby wykreślać stopniowo wartości od tych najmniej dla Ciebie istotnych, do tych najważniejszych. Ostatecznie powinno ich zostać 8. Dlaczego akurat tyle? Może być oczywiście więcej lub mniej, ale z moich obserwacji wynika, że lista 8 wartości to uniwersalna liczba dla większości osób.
Zanim zaczniesz ustalanie hierarchii, muszę Cię jednak uprzedzić. To ćwiczenie dla niektórych okazuje się piekielnie trudne. Z czasem, kiedy będziesz wykreślać kolejne wartości, dojdziesz do momentu, w którym będziesz musiał wybrać pomiędzy dwiema wartościami, które są dla Ciebie równie ważne. W takim wypadku warto zastanowić się, czy przypadkiem jedna z nich nie wynika z drugiej (np. miłość może być bodźcem do założenia rodziny, więc ta pierwsza może być dla wielu osób ważniejsza) albo zastanowić się, która sytuacja związana z daną wartością będzie dla Ciebie ważniejsza, np. w danym momencie masz do wyboru wyjście z rodziną na spacer albo realizowanie swojej misji, poprzez pomoc charytatywną dla bezdomnych — co wybierzesz?
Jeżeli natkniesz się na jakieś trudności w wykonywaniu tego ćwiczenia, napisz do mnie w wiadomości prywatnej albo w komentarzu poniżej, a pomogę Ci 😉
Gotowy? No to do dzieła. Oto pełna lista zadań dla Ciebie.
Ćwiczenie (ok. 30 min):
- Zapisz na kartce wszystkie wartości w ten sam sposób, co ja powyżej. Możesz też zapisać powyższy obrazek i otworzyć go w jakimś programie graficznym, aby mieć możliwość edycji.
- Zaczynamy ćwiczenie. Wykreśl 15 wartości, które czujesz, że są obecnie dla Ciebie najmniej ważne (powinno zostać 75).
- Wykreśl kolejne 15 (powinno zostać 60).
- Znowu wykreśl 15 (powinno zostać 45).
- Po raz ostatni wykreśl kolejne 15 wartości (powinno zostać 30).
- Teraz zrób sobie chwilkę przerwy od ćwiczenia i zajmij się przez 5-10 minut czymś innym. Wyjdź na spacer, pooddychaj świeżym powietrzem albo rozprostuj kości i napij się wody. Chodzi tutaj o to, aby dać Twojemu mózgowi chwilę odpoczynku, ponieważ ćwiczenie zaczyna robić się coraz trudniejsze i wymaga coraz więcej skupienia.
- Wróć do ćwiczenia. Skreśl kolejne 10 wartości. Powinno ich zostać 20.
- Skreśl kolejne 5. Powinno zostać 15.
- Wykreśl jeszcze 4. Powinno zostać 11.
- I skreśl ostatnie 3. To najtrudniejsza część ćwiczenia, ponieważ teraz musisz wybrać między najważniejszymi dla siebie wartościami, ale zrób to. Wtedy to ćwiczenie przyniesie zamierzony efekt. Powinno ostatecznie zostać Ci 8 wartości.
- Zwróć teraz uwagę na swoje odczucia po tym ćwiczeniu — Zastanów się, co czujesz, patrząc na najważniejsze dla siebie życiowe wartości? Pomyśl, w jakim stopniu realizujesz je w tej chwili? Co możesz zrobić, aby lepiej o nie zadbać?
- Przepisz je na jakąś małą karteczkę i noś zawsze przy sobie, np. w portfelu. Przypominaj sobie o nich regularnie.
Podobało Ci się ćwiczenie? Było trudno? Gratuluję, bo właśnie udało Ci się stworzyć swoją własną listę wartości, którymi głęboko wewnątrz siebie pragniesz kierować się w życiu. Teraz świadome realizowanie ich, pozwoli Ci podążać w kierunku, który jest dla Ciebie ważny. To jednak nie koniec naszej zabawy z wartościami 🙂
Ćwiczenie, które wykonałeś, jest w zupełności wystarczające, jednak mam dla Ciebie jeszcze jedno ćwiczenie dodatkowe, które pomoże Ci wykonać kolejny krok naprzód i określić konkretne cele, którymi możesz podnieść satysfakcję w każdej z nich. Oto ono:
Zastanów się nad każdą swoją wartością z osobna i zadaj sobie do niej poniższe pytania.
- W jakim stopniu (w skali od 1 do 10) wartość X jest dla mnie ważna?
- W jakim stopniu realizuję ją teraz? (np. Miłość 7, Rozwój osobisty 4 itd.)
- W jakim stopniu chcę ją realizować? Co muszę zrobić, aby osiągnąć zamierzony poziom w skali?
- Co pomoże mi się w niej realizować? Jaki będzie mój pierwszy krok? Wyznacz tutaj 1 cel, który pomoże Ci się w niej rozwinąć.
Czy wartości się zmieniają?
To ważne i często zadawane pytanie w związku z tym ćwiczeniem, dlatego napiszę Ci, co ja sądzę na ten temat. Czy wartości mogą się z czasem zmienić, czy zostają stałe dla nas przez całe nasze życie?
Otóż wartości mogą się z czasem zmieniać i jest to całkowicie normalne. Na różnych etapach naszego życia mamy różne priorytety i potrzeby, które kierują naszymi decyzjami i zachowaniami. Dlatego, kiedy robisz to ćwiczenie dzisiaj, może się okazać, że samorealizacja jest dla Ciebie bardzo ważna, ale kiedy zrobisz to ćwiczenie za 2 lata, może ona już być daleko w tyle.
Czasami jakieś doświadczenie wpłynie na Ciebie w tak istotny sposób, że zaczniesz dzięki niemu zupełnie inaczej postrzegać pewne wartości. Dla niektórych osób np. poważna choroba jest doświadczeniem, które „otwiera oczy” na najważniejsze aspekty swojego życia. I to całkowicie normalne, ponieważ osobowość jest procesem. I jest to proces, który trwa przez całe nasze życie.
Dlatego warto wracać do tego ćwiczenia co jakiś czas np. co pół roku. Wykonuj je regularnie, aby mieć pewność, że podążasz i rozwijasz się w kierunku, którego naprawdę pragniesz. Pamiętaj, że im wcześniej zdasz sobie z tego sprawę, tym bliżej jesteś spełnienia swoich wewnętrznych pragnień. Zapraszam Cię również do ćwiczenia Koło życia – Zadbaj o równowagę w życiu, które można świetnie połączyć z dzisiejszym ćwiczeniem.
Napisz mi w komentarzu poniżej, jakie masz wnioski po tym ćwiczeniu? Podziel się również, które wartości dla Ciebie są najważniejsze?
Bardzo proszę, Piotrze! 😉
Wszystkiego dobrego,
Dawid
Dziękuję, to było bardzo pomocne ćwiczenie. Wszystkiego dobrego!
Marta,
Oczywiście. Jeżeli sprawy te są dla Ciebie ważne, to tym bardziej tak.
Pozdrawiam,
Dawid
Czy może to znaczyć, że mam nadzieję na jakieś zmiany w pewnych sprawach (na które są może małe szanse) niż pogodzić się z tym co jest?
Marta,
Zależy, jak rozumiesz nadzieję. Dla mnie na przykład nadzieja związana jest z optymizmem, więc ja skupiłbym się na rozwoju optymizmu. Natomiast każdy ma prawo rozumieć daną wartość inaczej, więc warto się zastanowić, czym dla Ciebie jest nadzieja i jak Ty możesz ją realizować.
Dawid
Po wykreślance znalazłam (zaraz po zdrowiu i rodzinie) słowo nadzieja, jak to zinterpretowac i jak realizować?
Nina,
Bardzo się cieszę z Twoich odczuć. Tak, zdecydowanie warto wracać do tego ćwiczenia.
Dawid
Już kiedyś robiłam to ćwiczenie i faktycznie niektóre wartości się zmieniły, a wtedy myślałam, że na zawsze będą dla mnie najważniejsze. Miło było powrócić do tego ćwiczenia, mimo, że było trudne. Lepiej się poczułam, teraz jest mi o wiele lżej, spokojniej. Otworzyło mi oczy na nowo.
Monika, bardzo proszę. 😉
Dawid
Dzień dobry,
ślicznie dziękuję za listę wartości – właśnie jej poszukiwałam 🙂
Wielak radość!
Cześć Robert,
Dziękuję za komentarz i bardzo się cieszę z Twoich odczuć. Trzymam kciuki, aby te decyzje były teraz prostsze 🙂 Zapraszam też do innych ćwiczeń i artykułów.
Pozdrawiam,
Dawid
Witam
Mega ćwiczenie bardzo trudne ale jak człowiek sobie kilka aspektów uświadomi to zaczyna inaczej podchodzić do życia. Jak to ktoś kiedyś powiedział kiedy wartości są jasne decyzję są proste.
Mocno potrzebowałem tego ćwiczenia
pozdrawiam
Robert Narożyński
Sylwia,
Wartości służą ustaleniu swoich priorytetów, są pewnego rodzaju drogowskazem, który ma wskazać nam kierunek działania i tak powinny być postrzegane. Czasem w sytuacjach kryzysowych, faktycznie wychodzi, co jest dla nas najważniejsze, ale myślę, że dużo zależy od rodzaju kryzysu. Zdarzają się bowiem sytuacje, w których wartości schodzą na dalszy plan, a włączają się mechanizmy obronne psychiki, które mają za zadanie poradzić sobie z kryzysem, ponieważ w danym momencie, właśnie to jest dla organizmu najważniejsze. Kiedy poradzimy sobie z nim, umysł znowu ma przestrzeń na poświęcenie się wartościom.
Pewnie nie zadowoli Cię moja odpowiedź, ale nie odpowiem Ci na pytanie, czy można podążać za wartościami, które wybrałaś 🙂 Tego ćwiczenia nie da się wykonać niewłaściwie. Każda wartość jest ważna i to, że wybrałaś takie, nie oznacza, że inne są nieważne. Jeśli tak Ci wyszło w ćwiczeniu i czujesz, że wartości te są z Tobą zgodne, to najprawdopodobniej są właściwe.
Dawid
Panie Dawidzie,
Spotkałam się z twierdzeniem, ze prawdziwe wartosci wychodza na jaw, gdy mamy sytuacje kryzysowa, kiedy musimy dokonac wyboru. Jak to jest kiedy mamy wybrane te 8, a nagle okazuje sie, ze wartosci nie uwzglednione na liscie sa wazne, albo powinny byc uwzglednione, chodz ja na liście ich nie chce. Np u mnie puka do listy poczucie obowiazku i bezpieczenstwo, ktore wyszlo dzisiaj.
Czy uwaza pan, ze mozna podazac za lista cech i wartosci, ktore wybrala. CZy jednak cos pozmieniać.
P.s dziekuje za poprzednia wiadomosc.
Cześć Sylwia,
Odpowiadając na Twoje pytanie, daną wartość możesz interpretować, jak tylko zechcesz. Jeśli czujesz potrzebę przyrównania pewności siebie do zaufania, to jak najbardziej zrób to, tym bardziej, że pewność siebie wynika z zaufania do siebie.
Gratuluję wykonania ćwiczenia 🙂
Dawid
Moja 8
1.Rodzina.
2.Zdrowie, sprawność fizyczna.
3.Samoswiadomosc.
4.Pogoda ducha, optymizm.
5.Pewnosc siebie, zaufanie.
6.Lojalnosc.
7.Zadowolenie z życia.
8.Śmiech,radość,
Cześć, dołożyłam jeszcze od siebie wartości takie jak, Siła, sympatycznosc, sprawność fizyczna, oddanie, pewność siebie. Co ciekawe wybrałam 8, a teraz okazuje się, że coś mi zgrzytnęło jak zaczęłam to czytac. I muszę zastanowić się ponownie. Czy zaufanie to może być pewność siebie?
Aneta, lepiej późno, niż wcale. Niestety, większość osób nigdy nie definiuje swoich wartości, dlatego tym bardziej gratuluję!
Dawid
Szkoda, że nie znalazłam tego ćwiczenia wcześniej. Również dziękuje, że mogłam na nowo ustalić moją nową listę wartości!
Bartłomieju, dziękuję za podzielenie się swoimi odczuciami. Każda z Twoich wartości jest piękna i ważna również dla mnie 🙂
Co do wyboru pomiędzy Rodziną, a Rozwojem, zgadza się, że czasem jest to bardzo trudne. Proponuję spojrzeć na to z tej strony: Czy jeżeli poświęcę się rozwojowi, to będę lepszym człowiekiem również dla mojej rodziny? Czy może jeżeli poświęcę się rodzinie, to będę miał więcej motywacji i energii do własnego rozwoju? Jeżeli obydwa powody Cię przekonują, to który z nich bardziej?
Możesz również spojrzeć na to przez pryzmat konkretnej sytuacji: Jeżeli miałbym do wyboru wybrać się na rodzinną uroczystość albo uczestniczyć w szkoleniu, o interesującej mnie tematyce, to co wybiorę?
To oczywiście tylko przykłady 😉
Pozdrawiam również,
Dawid
To cholernie trudne wybrać pomiędzy Rodziną a Rozwojem. Moje wartości to:
Duchowość
Rozwój
Miłość
Szczerość
Odwaga
Wolność
Pasja
Zdrowie
W bardzo ciekawe miejsca zabiera to ćwiczenie, ale mam nadzieję że będzie pomocne w kreowaniu swojej osoby.
Pozdrawiam 😉
Cześć Beata,
To zadanie potrafi być naprawdę trudne oraz czasochłonne, ale jak sama widzisz, warte włożonej pracy 🙂 Bardzo się cieszę z Twoich odczuć i wartości, które Ci dało to ćwiczenie.
Wszystkiego dobrego,
Dawid
Wykreślanie wartości było bardzo emocjonujące. Pierwsze 30,nie sprawiło trudności. Potem już trudniej i trudniej. Zmęczyłam się tym zadaniem, jednakże wiele mi wyjaśniło i usystematyzowało. Pierwszy raz dokonałam tego typu procesu hierarcizacji moich wartości.
Z wyrazami Wdzięcznosci,
Beata
Agnes, cieszę się bardzo. Masz piękne wartości, pielęgnuj je teraz całym sercem 🙂
Wszystkiego dobrego!
Świetne ćwiczenie, mega wartosc !
Pierwszy raz mialam okazje to zrobic I przeanalizowac to aktualnie jest dla mnie wartoscia I priorytetem.
Pomimo ze niektore nie sa spelniane na 10 pkt to gleboko pragne aby sir tak stalo.
Moje wartosci to
Zdrowie wdziecznosc pokora rozwoj milosc odwaga konsekwencja pasja
Dzieki !!
Zycie swiadomie jest o wiele bardziej proste 🙂
Proszę, Aga 🙂 Cieszę się, że znalazłaś w nim wartość.
Bardzo wartościowe ćwiczenie, dzięki! 🙂
Cześć Edyta 🙂 Niektóre wartości są na pierwszy rzut oka bliźniaczo podobne, czasem wręcz identyczne, ale mogą oznaczać coś zupełnie innego. Na przykład być autentycznym może oznaczać być sobą i pozostać w zgodzie ze swoimi wartościami, niezależnie od sytuacji, a być wiarygodnym może oznaczać bycie postrzeganym, jako osoba godna zaufania (np. ja tak interpretuję te wartości).
Stąd polecam zastanowić się – Jak ja interpretuję wartość x? Co ona dla mnie oznacza? Następnie możesz wyobrazić sobie sytuację, w której spełniasz dwie wartości, które porównujesz i zastanowić się – Która sytuacja jest dla mnie ważniejsza? Na podstawie podanych przez Ciebie wartości – np. ja prowadzę bloga i chcę pokazać prawdziwego siebie, takiego jakim jestem (autentyczność), ale chciałbym też, aby Czytelnicy mi ufali (wiarygodność). W tym wypadku zdecydowanie jest dla mnie ważniejsza autentyczność, bo jeśli jestem autentycznym i pokazuję siebie takiego, jakim naprawdę jestem, to zaufanie ludzi też się pojawi. Więc może być tak, że jedna wartość wynika też z drugiej. Mam nadzieję, że pomogłem 🙂
Witam, wykonuje ćwiczenie z hierarchii wartości, mam problem z wyborem. Czy są pytania naprowadzające do wartości? Mam wrażenie że niektóre pokrywają się np. Autentyczność i wiarygodność..