Ekstrawertyk – Barwna dusza towarzystwa

Towarzyski. Otwarty na ludzi i lubiący być w centrum uwagi. Pewny siebie i radosny. Mówiąc wprost, po prostu ekstrawertyk. Czy jednak na pewno są to cechy ekstrawertyka?

Ja sam jestem zwykle utożsamiany z ekstrawersją i jest to idealny przykład tego, że pozory mogą mylić. Wynika to niestety z faktu, że bardzo często błędnie rozumiemy, co to znaczy ekstrawertyzm i kto to jest ekstrawertyk. Dlatego dzisiaj omówię, co to jest ekstrawertyzm, kim jest ekstrawertyk, z jakimi cechami związana jest ekstrawersja, jak ekstrawertyk funkcjonuje na co dzień oraz w jaki sposób powinien nad sobą pracować, aby rozwijać tę piękną cechę.

Ekstrawertyk – człowiek w centrum uwagi?

Wielu z nas słysząc „ekstrawertyk”, ma przed oczyma silną, barwną i pewną siebie osobę – przysłowiową „duszę towarzystwa”. Zanim odpowiem, czy faktycznie tak jest, wyjaśnię najpierw, czym jest ekstrawersja.

Definicja ekstrawertyka ma w psychologii długą historię. Słowo to zostało wprowadzone przez psychiatrę i psychoanalityka Carla Gustava Junga jako nazwa jednego z dwóch kierunków kierowania energii psychicznej. Jung zauważył bowiem, że ludzie mają tendencję do kierowania uwagi i energii psychicznej albo do wewnątrz, albo do zewnątrz. Osobę kierującą uwagę do wewnątrz, częściej skupioną na swoich emocjach, zamykającą się w sobie i lubiącą samotność nazwał introwertykiem (łac. introversus – zwrócony do siebie) – przybliżyłem ten temat w artykule: Introwertyk – Piękny, samotny umysł. Osobę otwartą, kierującą uwagę do zewnątrz, która lubi towarzystwo ludzi i w ich towarzystwie czuje się najlepiej, określił mianem ekstrawertyka (łac. extraversus – zwrócony na zewnątrz).

I tu dochodzimy do sedna, bowiem zarówno ekstrawertyk, jak i introwertyk nie są konkretnymi zachowaniami, co wyraźnie podkreślał już sam Jung. Są one typami kierowania uwagi, z których mogą oczywiście wynikać pewne działania, o czym będę pisać więcej w kolejnych punktach, ale nazywanie osoby towarzyskiej ekstrawertykiem, a zamkniętej w sobie i cichej introwertykiem jest zbytnim uproszczeniem. Ekstrawertyzm polega raczej na poszukiwaniu doznań w świecie zewnętrznym, co rzecz jasna często sprzyja towarzyskości, ale nie jest z nią równoznaczne.

W artykule na temat introwersji pisałem też, że praktycznie nigdy się nie zdarza, abyśmy mieli jeden konkretny typ osobowości. Zwykle nasza osobowość stanowi mieszankę zarówno introwersji, jak i ekstrawersji, które przejawiamy w różnych sytuacjach z różnym nasileniem. Badania wykazują, że introwertycy potrzebują tak samo ludzi jak ekstrawertycy¹, a ekstrawertycy też muszą czasem wyciszyć się w samotności, kiedy czują się przeładowani bodźcami. Zrozumienie tego faktu pozwala nam lepiej poznać swoją osobowość, a co za tym idzie nauczyć się czerpać zarówno z introwersji, jak i z ekstrawersji – niezależnie od tego, jaki typ osobowości jest u nas dominujący.

Ekstrawertyzm – cechy osobowości

Ekstrawertyk ekstrawertykowi nierówny, jednak istnieje pewien stały zestaw cech, które zwykle powiązane są z ekstrawersją.

Według wyników badań ekstrawertycy, jak się okazuje, zwykle mają wyższą samoocenę niż introwertycy². Ponadto ekstrawertycy z reguły są bardziej ekspresyjni, towarzyscy, energiczni i dominujący niż introwertycy. Nie jest to w zasadzie zaskakujące, ponieważ są to cechy, które pomagają w budowaniu samooceny i poczucia własnej wartości.

W psychologii powszechnie wiadomo, że ekstrawersja wiąże się także z większą liczbą doświadczanych przyjemnych emocji, a introwersja sprzyja większej liczbie emocji trudnych. Pewne interesujące badanie wykazało, że to zachowania ekstrawertyczne – a nie sama ekstrawersja – wyzwalają więcej pozytywnych emocji³. W badaniu tym grupa uczestników, niezależnie od typu osobowości, została poinstruowana, aby zachowywać się raz ekstrawertycznie, a raz introwertycznie podczas dwóch różnych dyskusji. Badanie dowiodło, że uczestnicy zgłaszali więcej pozytywnych emocji po zachowaniu ekstrawertycznym, co było zgodne również ze spostrzeżeniami obserwatorów. Bez wątpienia jest to dla nas wyjątkowo dobra wiadomość, ponieważ oznacza, że za pomocą bardziej ekstrawertycznych zachowań – które, co ważne, są w stanie wyćwiczyć także introwertycy – możemy generować więcej pozytywnych emocji.

Okazuje się też, że ekstrawertycy mają większe skłonności do podejmowania ryzyka niż introwertycy i lepiej radzą sobie w niespodziewanych sytuacjach⁴. Trudno stwierdzić, w jakim stopniu jest to związane z samą ekstrawersją, ale w mojej opinii fakt ten może wynikać chociażby z wyższej samooceny ekstrawertyków, a co za tym idzie także ich większej pewności siebie.

Inne interesujące badanie wykazało, że osoby ekstrawertyczne osiągają zwykle niższy poziom wykształcenia niż introwertycy, niemniej jednak są bardziej zadowolone z życia, pracy i ogólnie czują się zdrowsze⁵. Trudno stwierdzić, co jest tego powodem, ale myślę, że duże znaczenie mają w tym aspekcie relacje interpersonalne. Ekstrawertyk w relacjach przyjmuje dużo bardziej zdecydowaną i otwartą postawę, więc łatwiej jest mu rozmawiać z ludźmi – co za tym idzie, zawieranie relacji przychodzi mu dużo prościej, co przekłada się na jego wyższą samoocenę.

Ekstrawertyzm u dziecka

Jak rozpoznać ekstrawertyczne dziecko? Takie dzieci z natury są bardzo towarzyskie, odważne, wesołe, dużo mówią i chętniej przejmują inicjatywę podczas zabawy. Zazwyczaj są lubiane przez inne dzieci, których potrzebują do własnego rozwoju, aktywności, zabawy oraz wspólnego spędzania czasu.

Jako rodzice małego ekstrawertyka powinniśmy zapewnić mu dostateczną liczbę bodźców, najlepiej w postaci innych dzieci oraz zabaw i interakcji, których ekstrawertyk potrzebuje do zdrowego rozwoju. Warto zapewniać mu też różnorodne sposoby uwalniania energii, ponieważ takie dzieci często bywają wulkanami pozytywnych emocji i odczuwają potrzebę ich ujścia.

Ponadto zauważyłem, że obecnie coraz częściej energiczne i żywiołowe dzieci zabierane są do psychologa lub lekarza, aby przebadać je pod kątem ADHD – i słusznie, bo lepiej takie podejrzenie zweryfikować, niż zlekceważyć – jednak w większości przypadków nie powinniśmy mieć powodów do niepokoju. Dzieci często są bardzo energiczne, głośne i trudno im usiedzieć w miejscu, i jest to naturalna cecha gatunkowa prawie wszystkich młodych ssaków. Nie zapominajmy przy tym, że ekstrawertyczne dziecko również doświadcza zmęczenia się nadmiarem bodźców, więc potrzebuje równowagi w postaci wyciszenia, spokoju i odpoczynku. Dlatego nawet małego ekstrawertyka warto uczyć zdrowego introwertyzmu i czerpania z każdej części swojej osobowości.

Ekstrawertyk a miłość

Jak ekstrawertyk funkcjonuje w miłości? Dla introwertyka bardzo często związek jest głęboką, wręcz świętą relacją, zorientowaną wyłącznie wokół partnera. Ekstrawertyk w tym aspekcie zachowuje się inaczej. Związek jest dla niego bardzo ważny, ale zwykle nie okazuje tego w tak intymny sposób jak introwertyk.

Ekstrawertyk, będąc w związku partnerskim, chętnie spędza czas ze swoją drugą połówką, ale do zdrowego funkcjonowania potrzebuje też innych bodźców. Dla niego ludzie oraz cały zewnętrzny świat są źródłem energii. Dlatego, w przeciwieństwie do introwertyka, w relacji miłosnej zwykle potrafi zachować większy balans.

Co ważne, wcale nie oznacza to, że ekstrawertyk kocha mniej. Wręcz przeciwnie – dzięki naturalnej umiejętności doceniania świata oraz innych ludzi potrafi on bardzo zdrowo podchodzić do relacji partnerskiej, ponieważ nie skupia się wyłącznie na niej. Z punktu widzenia introwertyka może to wyglądać na zdystansowanie i mniejsze zaangażowanie, jednak nic bardziej mylnego. Ekstrawertyk – co często trudno zrozumieć introwertykom – aby czerpać jak najwięcej z relacji partnerskiej, potrzebuje też innych relacji.

Ekstrawertyk w miłości, jako osoba zwykle pewna siebie, częściej przejmuje też inicjatywę i chętnie spędza czas na kreatywnych rozrywkach. Ekstrawertycy zwykle są też otwarci na nowe doświadczenia, co sprawia, że trudno się z nimi nudzić, natomiast dla introwertyka taka żądza doświadczeń może być przytłaczająca i obciążać jego układ nerwowy, przez co zdarza się, że ekstrawertycy postrzegają introwertyków jako nudziarzy. Fakt jest jednak taki, że te obydwa typy osobowości zupełnie inaczej postrzegają na przykład randki. Dla introwertyka zwykle ważne są bliskość i intymność podczas spotkania, umożliwiające rozwój głębokiej więzi, dla ekstrawertyka zaś – udana zabawa i dobre samopoczucie.

Ekstrawertyk, będąc w związku – szczególnie jeśli jest to związek z introwertykiem – powinien pamiętać, że jego duża potrzeba doświadczania bodźców może być uciążliwa dla innych. Jego zalety z pewnością pomagają mu w zawieraniu znajomości, także tych prowadzących do związku partnerskiego, ale utrzymanie takiej relacji wymaga już więcej starań, niż jedynie towarzyskości i otwartości. Dlatego uważam, że tak jak tylko świadomy, pewny siebie introwertyk może być dobrym partnerem, tak może nim być wyłącznie ekstrawertyk, który rozumie i szanuje potrzeby drugiej strony.

Ekstrawertyk a praca

Ekstrawertycy jako osoby towarzyskie, spontaniczne, otwarte i pewne siebie dobrze czują się w zawodach, w których naturalnie mogą wykorzystywać swoje mocne strony. Potrzeba doświadczania bodźców sprawia, że zazwyczaj nie przeszkadza im praca nawet w dużym zespole albo na otwartej przestrzeni. Wręcz przeciwnie – często czują się wtedy zmotywowani i pełni energii, ponieważ otoczenie dostarcza im niezbędnych do funkcjonowania stymulantów.

Pomimo pewnych naturalnych predyspozycji ekstrawertyk w pracy powinien postępować zgodnie ze swoimi indywidualnymi potrzebami, ponieważ ekstrawertyk ekstrawertykowi nierówny i choćby ze względu na różne rodzaje zainteresowań, nie każdemu będzie odpowiadać taka sama praca.

Jeżeli ekstrawertyk lubi pracę w zespole albo na otwartej przestrzeni, zawody takie jak bankier, pracownik biurowy czy organizator imprez mogą sprawiać mu satysfakcję. A jeśli najlepiej czuje się, pracując z klientami, to wybór zawodu sprzedawcy, doradcy klienta czy kelnera może okazać się strzałem w dziesiątkę. Jeżeli spełnia go dzielenie się swoją wiedzą, to nauczanie w szkole, wykładanie lub prowadzenie szkoleń może okazać się trafione. Ekstrawertycy mają naturalne predyspozycje do zjednywania sobie ludzi, więc bardzo dobrze czują się też na stanowiskach kierowniczych i sprawdzają się w takiej pracy lepiej niż osoby o niskiej ekstrawersji, co także znajduje potwierdzenie w wynikach badań⁶.

Jakie zalety posiadają ekstrawertycy?

Do największych zalet ekstrawertyka z pewnością można zaliczyć wrodzoną wręcz towarzyskość, żywiołowość, otwartość i pewność siebie. Nie oznacza to oczywiście, że każdy ekstrawertyk musi taki być – pamiętajmy, że zarówno introwersja, jak i ekstrawersja są tylko (i aż) kierunkami kierowania energii psychicznej i ekstrawertykowi z pewnością łatwiej o takie cechy dbać. To sprawia, że bez większego problemu nawiązuje relacje, oddaje się pasjom i próbuje nowych rzeczy, co czyni go szczęśliwszym w życiu.

W naszym społeczeństwie – o czym pisałem także w artykule na temat introwersji – umniejsza się znaczenie introwersji, a ekstrawersję traktuje jako cechę korzystną społecznie. Ekstrawertykom oczywiście łatwiej jest doświadczać przyjemnych emocji czy pracować w zespole, ale trzeba pamiętać, że ekstrawersja i introwersja to dwie strony tego samego medalu. To tylko określenie spektrum pewnej cechy złożonej z wad i zalet. Zaletą ekstrawertyka jest otwartość, wesołość i towarzyskość, a introwertyka głębia uczuć, umiejętność słuchania, czy skoncentrowania się. Wadą ekstrawertyka może być z kolei trudność w skupianiu uwagi, a introwertyka niska pewność siebie. Ekstrawertycy lepiej mogą sprawdzać się w zawodzie sprzedawcy czy kierownika, natomiast introwertycy w pracy analityka lub psychologa.

Żadna z cech nie jest ani lepsza, ani gorsza – są to dwie postawy kierowania uwagi i energii psychicznej, i nie ma powodu, aby którąś faworyzować albo deprecjonować. Będę ciągle powtarzać, że niezależnie od tego, czy jesteśmy introwertykami, czy ekstrawertykami, warto rozwijać swoją osobowość i wyciągać jak najwięcej pozytywnych stron z obydwu typów osobowości.

Ekstrawertyzm – cecha wrodzona czy nabyta?

Na koniec napiszę kilka słów o tym jak powstaje ekstrawersja. Czy jest dziedziczona po którymś rodzicu, czy może jest to cecha nabywana w dzieciństwie?

Wiele jest teorii wyjaśniających kształtowanie się osobowości, ale najbardziej przekonująca jest ta, która mówi, że cechy osobowości są nabywane oraz wykształcane. To znaczy, że geny w pewnym stopniu determinują naszą osobowość, ale ostateczna jej forma zależy od tego, jak ukształtuje ją środowisko. Geny to jedynie pewnego rodzaju predyspozycje, ale nigdy nie determinują one tego, jak ostatecznie kształtuje się osobowość. To, że nasz rodzic jest ekstrawertykiem, zwiększa znacząco prawdopodobieństwo tego, że i my będziemy ekstrawertykami, jednak nadal jest to tylko prawdopodobieństwo. To środowisko, a więc sytuacje zewnętrzne i nasze doświadczenia determinują to, które geny zostaną aktywowane, a które nie.

Właśnie dlatego tak ważne jest zadbanie o rozwój osobowości młodego człowieka poprzez zapewnienie mu bezpiecznego środowiska i wspierających doświadczeń. Dzięki temu jego psychika będzie mogła kształtować się naturalnie, zgodnie z jego prawdziwymi potrzebami – niezależnie od tego, czy bardziej będzie rozwijać się w kierunku introwersji, czy ekstrawersji.

W końcu obydwie te cechy są stronami tego samego medalu. 😉