Kaizen – trwała zmiana małymi krokami

Kaizen to filozofia, która wykształciła się bardzo dawno temu w Japonii.

Oznacza ona ciągłe doskonalenie za pomocą wprowadzania drobnych zmian. Jej zastosowanie w rozwoju osobistym przynosi znakomite rezultaty.

Ile razy zdarzyło Ci się, że postanawiasz coś robić (albo czegoś nie robić) i nic z tego nie wyszło? Planujesz biegać, trzymać się diety, rzucić palenie, regularnie czytać, uczyć się słówek i w końcu nic z tego nie wychodziło? Albo tylko przez kilka dni udało Ci się utrzymać motywację na wysokim poziomie? Mnie osobiście zdarzało się to przez cały czas.

Nie zastanawiałeś się, dlaczego tak się dzieje? Na podstawie moich własnych doświadczeń oraz obserwacji zauważam, że najczęściej uznajemy wtedy, że to coś z nami jest nie tak. Najczęściej szukamy wtedy sposobu na większą motywację i to na niej się skupiamy. Motywacja jednak może okazać się tutaj niewystarczająca, ponieważ zmiana, którą chcemy wprowadzić, może być po prostu zbyt obciążająca dla naszego umysłu.

Dlaczego umysł nie lubi dużych zmian?

Gdybym mógł Ci przekazać tylko jedną informację, którą będę wiedział, że zapamiętasz z tego artykułu, chciałbym, aby było to następujące zdanie:

Twój umysł nie lubi dużych zmian, ponieważ są one niezgodne z ludzką naturą.

Pomyśl teraz o tym przez chwilę i zastanów się. Twoje życie to zlepka wielkich, rewolucyjnych zmian, czy raczej suma małych kroków, które podejmujesz jeden po drugim? Zwykle jest to ten drugi przypadek. Nawet ewolucja działa w ten sposób, przygotowując każde kolejne pokolenie do nowych zmian w środowisku. I robi to tak małymi krokami, że nawet ich nie zauważamy.

Idąc do pracy, od razu awansujesz na najwyższe stanowisko, czy często latami wspinasz się po szczeblach kariery, zdobywając po drodze nowe umiejętności i kompetencje? Idąc na siłownię, od razu dochodzisz do wymarzonej sylwetki, czy kreujesz ją latami regularnych treningów i tych pojedynczych, zaplanowanych posiłków, na które składa się Twój plan żywieniowy? Pewności siebie też nie budujesz przeczytaniem jednej książki czy wykonaniem magicznej techniki, tylko pojedynczymi, małymi działaniami, które z czasem zmieniają Twoje własne przekonania na swój temat.

Widzisz to? Twoje życie jest sumą niezliczonej ilości małych decyzji, kroków i postanowień. Nasuwa się więc następujące pytanie.

Skąd u nas taka potrzeba dużych zmian?

W mojej prywatnej opinii powodem jest to, że żyjemy teraz w czasach coraz większych oczekiwań. Wymagamy od siebie coraz szybciej, więcej i mocniej. A organizm odpowiada coraz większym stresem i frustracją, ponieważ to dla niego nienaturalne.

Kiedy masz godzinę wolnego czasu w ciągu dnia i postanawiasz ją przeznaczać np. na regularną naukę, a wcześniej tego nie robiłeś, organizm się blokuje. Ta zmiana jest dla niego zbyt duża i obciążająca. To nie brak motywacji jest problemem. Problem polega na tym, że ta metoda jest całkowicie niezgodna z Twoją naturą.

A my się w tym po prostu gubimy, ponieważ chcemy od razu dużych, rewolucyjnych zmian, które spowodują, że będziemy w końcu szczęśliwi. Jak na ironię, właśnie wtedy, jako efekt wywieranej na siebie presji pojawiają się nieprzyjemne emocje. Nie wpadniemy nawet na to, że to metoda jest nieskuteczna i źle dobrana do naszych możliwości.

Właśnie dlatego przedstawię Ci dzisiaj drugi wariant wprowadzania zmian w życiu, polegający na stawianiu regularnych, małych kroków. To w tych małych krokach tkwi prawdziwa siła dużych zmian, ponieważ wcielanie ich w życie nie wymaga dużej ilości energii, a efekty są trwałe. Ten wariant to japońska metoda Kaizen.

Co to jest Kaizen i skąd się wzięła?

Jest to filozofia, która polega na wprowadzaniu ciągłych małych zmian, w celu bezustannego doskonalenia. Celowo użyłem tutaj słowa filozofia. Oznacza to, że Kaizen to nie tylko narzędzie, czy technika, ale pewnego rodzaju zmiana w sposobie myślenia, działania i życia.

Wywodzi się ona z Japonii i swoje zastosowanie najpierw miała w przemyśle. Wiele dzisiejszych Japońskich firm otwarcie mówi, że działa zgodnie z filozofią Kaizen, np. japońskie koncerny samochodowe Toyota czy Honda. Zauważ, że to właśnie firmy japońskie często słyną z niezawodności, precyzji i dbałości o szczegóły.

Metoda Kaizen w rozwoju osobistym

Większość zmian, które próbujemy wprowadzić w życiu, jest duża i obciążająca. Zaczynając przygodę z bieganiem, często próbujemy od razu ponad 30-minutowego biegu, a wyznaczając cele, chcemy zrzucić 20 kilogramów w rok. Tak duże i czasochłonne cele słabo motywują.

Zgodnie z metodą Kaizen, zacznij najpierw od 5 do 10 minut biegu, albo jeszcze mniej i wyrób najpierw nawyk. Przyjdzie czas na bieganie 30 i więcej minut. A zamiast zaplanować schudnięcie 20 kilogramów w rok, zacznij od zaplanowania 2 kilogramów w miesiąc. Te cele są mniejsze, ale od razu też bardziej realne, przez co mocniej motywują.

Ktoś może pomyśleć, że takie cele prowadzą do bardzo małych postępów. To tylko pozory. W tych małych krokach tkwi właśnie siła Kaizen, ale aby je dostrzec trzeba zacząć myśleć o ich korzyściach długoterminowo. To kolejna zaleta tej filozofii. Uczy Cię patrzenia pod kątem długofalowych rezultatów na swoje życie, co prowadzi do lepszego jego planowania.

Oto przykłady nawyków:

• Czytanie tylko przez 15 minut dziennie sprawi, że po tygodniu będziesz miał przeznaczone ponad 1.5 godziny na czytanie. I to praktycznie bez żadnych poświęceń i trudności (15 minut dziennie nie wymaga z reguły dużego wysiłku i rewolucyjnej zmiany w planowaniu czasu).
• Nauka 3 nowych słówek dziennie sprawi, że po roku będziesz znał ponad 1000 nowych słówek. Prof. Paul Nation stwierdził, że kiedy nauczysz się 2000 najczęściej używanych słów w danym języku, będziesz potrafił się nim porozumiewać w stopniu komunikatywnym. Oznacza to, że w 2 lata jesteś w stanie nauczyć się komunikacji w nowym języku. I to bez większego wysiłku.
• Co rano, przez 30 sekund wzbudzaj w sobie uczucie wdzięczności. Dziękuj za wszystko, co przyjdzie Ci do głowy. W ten sposób nastroisz się pozytywną energią na nowy dzień. Kiedy przekujesz to postanowienie w nawyk, praktycznie każdy swój dzień będziesz zaczynał w dobrym nastroju.

To tylko przykłady, ale tak właśnie działa Kaizen. Małe kroki, wielkie rezultaty.

Co sprawia, że Kaizen działa?

Dlaczego ta metoda działa w rozwoju osobistym? Bo jest ona zgodna z ludzką naturą. Polega na wprowadzaniu drobnych zmian i ciągłych udoskonaleń. Stosując Kaizen, nigdy nie przestajesz się rozwijać. Cały czas dążysz do stawania się najlepszą wersją samego siebie. A przecież ewolucyjnie, robisz dokładnie to samo przez cały czas.

Dzięki wyznaczeniu odpowiednio małego kroku nie pojawią się w Tobie żadne blokady albo chociaż na tyle małe, że bez problemu będziesz potrafił zmotywować się do działania. Jesteś w stanie wprowadzać przez to ciągłe, małe zmiany w swoim życiu, które czasami wbrew pozorom, mają ogromny wpływ na jego jakość i Twoje szczęście.

Dlatego stosowanie Kaizen w budowaniu samodyscypliny jest jednym z najskuteczniejszych sposobów zwalczania prokrastynacji, czyli nawykowego odkładania na później. Jeżeli czujesz, że problem nawykowego odwlekania dotyczy Ciebie, zapraszam Cię do mojego osobnego artykułu na temat prokrastynacji.

Jak stosować metodę Kaizen w praktyce?

1. W pierwszej kolejności zrozum ideologię Kaizen. Te małe kroki, które sobie wyznaczasz, nie służą temu, aby wprowadzać rewolucyjne zmiany. Budują natomiast mocną podstawę pod trudniejsze nawyki i uczą Cię długoterminowo patrzeć na swoje cele i postanowienia.
2. Wyznaczając cel, pamiętaj, aby był on wystarczająco mały. Po czym poznasz, że ten krok jest odpowiedni? Zwróć uwagę na swoje odczucia. Jeżeli nie czujesz oporu, podczas myślenia o nim albo w trakcie wykonywania go, to znaczy, że jest on wystarczająco małym krokiem.
3. Nawet jeśli od razu sądzisz, że mógłbyś więcej i częściej, to nie daj się oszukać. Twój umysł, przyzwyczajony do potrzeby dużych zmian, będzie Cię do tego nakłaniał, ale bądź świadom, że przyjdzie jeszcze czas na zwiększanie trudności. Dopiero po kilku tygodniach, kiedy postanowienie wejdzie Ci w krew, zwiększaj stopniowo jego trudność.
4. Duże cele rozbijaj na bardzo małe i je realizuj. Nie skupiaj się na kolejnych, dopóki nie zrealizujesz poprzednich. Wtedy najefektywniej się rozwijasz.

Jakie ja realizuję postanowienia metodą Kaizen?

• Codziennie rano po obudzeniu myślę, za co jestem wdzięczny.
• Codziennie przed śniadaniem medytuję minimum przez 5 minut.
• Codziennie suplementuję witaminy D, A i E.
• Mam 2 warianty zdrowych śniadań, których trzymam się już od ponad roku.
• Codziennie przeznaczam na własny rozwój co najmniej 15 minut.
• Codziennie staram się robić minimum jedną rzecz dla siebie.
• Co wieczór przez 2 minuty zapisuję podsumowanie dnia.

Możesz się nimi zainspirować. Podkreślam jednak, że jeżeli coś sprawdza się u mnie, niekoniecznie będzie dobre dla Ciebie. Szukaj przez cały czas małych kroków i celów, które w Twoim życiu dają najlepsze rezultaty. Aby Ci w tym pomóc, przygotowałem dla Ciebie 3 krótkie pytania. Zatrzymaj się teraz na chwilę i zastanów nad odpowiedzią.

Ćwiczenie (ok. 5 min):

1. Zastanów się, który jeden nawyk będzie miał największy wpływ na jakość Twojego życia?
2. Jaki będzie jeden mały krok (zgodny z metodą Kaizen), od którego zaczniesz?
3. Kiedy wcielisz go w życie?

I tyle. Właśnie przez to, że ta metoda jest tak prosta, jest też tak skuteczna. Jeżeli masz trudność w znalezieniu swojego pomysłu na nawyk, zapraszam Cię do mojego drugiego artykułu z serii o Kaizen 100 pomysłów na nawyki i cele metodą Kaizen. Twoim zadaniem będzie wybrać jeden i się go trzymać. Dlaczego tylko jeden? Bo wtedy działasz zgodnie z Kaizen 😉